Bądźmy szczerzy: chyba tylko najbardziej niepoprawni optymiści mogli przypuszczać, że na kartce, którą 18go kwietnia 2007 Michel Platini miał wyciągnąć z koperty, napisane będzie „Polska i Ukraina”. Najnowocześniejszy podówczas polski stadion, Arena Kielc, służył za obiekt drwin przyzwyczajonym do standardów Bundesligi Niemcom. A i tak o kilka długości odsadzał pozostałe rodzime obiekty piłkarskie, zdezelowane ruiny rodem najczęściej z głębokiego PRLu. Z polskich dróg, którymi to niby miały się przemieszczać dziesiątki tysięcy kibiców, kpili nie tylko nasi zachodni sąsiedzi. Kpiliśmy i my sami, podkreślając na przykład, że David Lynch inspirację do swego bodaj najsłynniejszego filmu czerpać musiał podróżując właśnie po naszych ubytkach w asfalcie. Za dopełnienie tego ponurego krajobrazu służył transport publiczny: rozklekotane, smrodliwe, wiecznie spóźnione pociągi; cuchnące, odrapane dworce; miniaturowe lotniska… Nieee. Zdrowy rozsądek podpowiadał, że to się po prostu nie mogło udać.

       A jednak rozsądek zawiódł. Były as Juventusu, a dziś sternik europejskiego futbolu, sam wyraźnie zdziwiony ogłosił, że Mistrzostwa Europy w roku 2012 odbędą się w Polsce i na Ukrainie. Złośliwi twierdzą – pewnie nie bez racji – że prawdziwym ojcem tego niespodziewanego sukcesu był Hrihorij Surkis, szef Ukraińskiego ZPN, który ponoć nad wyraz hojnie przekonywał UEFA’owskich oficjeli do naszej wspólnej kandydatury. W każdym bądź razie nauka, jaką wyciągnęliśmy z tamtych pamiętnych wiosennych wydarzeń była najwyraźniej następująca: racjonalne myślenie nie działa. Szczodre szastanie groszem (centem, kopiejką, hrywną) – i owszem. Najprawdopodobniej w naszych słowiańskich duszach zagrały też – ponad późniejszymi podziałami – wspomnienia chlubnej przeszłości: Dzikich Pól, niekończących się bijatyk i pijatyk, sarmackiej i kozackiej fantazji.

      Od początku wiadomo było, że do zrealizowania naszej części Euro-planu potrzebne będą cztery stadiony (późniejszych mrzonek o podbieraniu części, lub zgoła całości turnieju Ukraińcom lepiej nawet nie komentować) – jeden duży, o pojemności ponad 50tys. miejsc i trzy mniejsze, około trzydziestotysięczne. Tym pierwszym mógł śmiało zostać Stadion Śląski, który miał wszelkie szanse, by połączyć chlubną przeszłość (legendarne mecze w złotej erze polskiego futbolu) z równie chlubną przyszłością (pierwszy turniej tej rangi na naszej ziemi). Oczywiście, chorzowski gigant wymagał gruntownej modernizacji. Nikt jednak nie robił tajemnicy z faktu, że ta modernizacja się odbędzie. Z Euro, czy bez. Pozostałe trzy obiekty? A proszę bardzo: Stadion im. Henryka Reymana w Krakowie, Stadion Miejski w Poznaniu, Stadion Wojska Polskiego w Warszawie. Podobnie, jak w przypadku Śląskiego, remont wszystkich tych aren był w 2007mym przesądzony. Ich gospodarze (odpowiednio: Wisła, Lech i Legia) to silne, prężnie działające kluby, mające w planach nie tylko ugruntowanie mocnej pozycji na krajowym podwórku, lecz także coraz śmielsze kroki w rozgrywkach kontynentalnych. Do realizacji takich założeń posiadanie stadionu o europejskim standardzie jest warunkiem sine qua non. Czyli co, mamy komplet?

        Rozsądek podpowiadałby, że tak. Ale przecież już ustaliliśmy, że rozsądku to my słuchać nie będziemy, popuścimy za to wodze sarmackiej fantazji. I tak oto weszliśmy w pozę rasowego Pana Brata, któren – podchmieliwszy uprzednio cokolwiek dla kurażu – sumiastego wąsa podkręcił i krzyknął „zastaw się, a postaw się!”. Pomysł ze Śląskim odrzucony został w zasadzie od razu. Ku uciesze tak „tradycjonalistów” (bo kto to słyszał, żeby ukryta opcja niemiecka…), jak i „europejczyków” (no bo żeby Mistrzostwa Europy w XXI wieku rozgrywać na ruderze z lat 50tych…!). W jego miejsce wybrano… inną ruderę z lat 50tych, Stadion Dziesięciolecia. Ów uroczy obiekt, od długich dekad służący miejscowym i przyjezdnym handlarzom dobrem wszelakim za miejsce zarabiania na chleb, postanowiono przywrócić piłce nożnej. Nie, nie sportowi en bloc. Piłce nożnej. Idea umieszczenia na nowopowstającym Narodowym lekkoatletycznej bieżni została obśmiana jako kompletnie niedzisiejsza. No i przecież Angielczycy na swoim Wembley bieżni nie mają. A to w końcu właśnie oni stanowią dla nas wzór niedościgniony (co zresztą zasługuje na osobną dyskusję). O to, co mieszkańcy prawobrzeżnej Warszawy myślą o wystawieniu im pod nosem niezgrabnego betonowego molocha, nikt, rzecz jasna, nie zapytał. Bo i po co? „Fortelem, fortelem!”, jak mawiał pan Zagłoba. Ów fortel polegał na wpisaniu w odpowiednią ustawę braku konieczności konsultacji społecznych przy kluczowych inwestycjach. Szczwane, nieprawdaż? Zaiste, polscy organizatorzy Euro samego Ulissesa by w kozi róg zapędzili. Zwłaszcza, że – czyżby kolejny fortel? – „zapomnieli” poinformować ciemnego luda, że kosztów budowy rzeczonego molocha nie pokryje ciocia Unia, ani wujek Platini. Pan zapłaci, pani zapłaci, społeczeństwo zapłaci. Koszta te to, bagatela, półtora miliarda złotych. Dałoby się obstalować kontusze dla całej Rzplitej, jak ona długa i szeroka.

       A na tym nie koniec, bo zbudować to jedno, a utrzymać to zupełnie co innego. Pozornie zdać by się mogło, że skoro już mamy Narodowy, to i narodowa reprezentacja po prostu musi rozgrywać na nim swoje spotkania. Tyle, że musi to na Rusi, albo w innej Danii, gdzie operator stadionu zażyczył sobie, by federacja podpisała odpowiednie pacta conventa. A w Polsce? Aurea Libertas. Nie da się wykluczyć, że swój ostatni mecz na SN Biało-Czerwoni rozegrają… 12go czerwca br. Nomen omen z Rusią, znaczy z Rosją. Zresztą, nawet gdyby w jakimś karygodnym przypływie absolutum dominium kazać polskiej kadrze grać każdy mecz na tym stadionie, jakie są szanse na to, że będzie się on zapełniać choćby w dwóch trzecich? Każdy, trwający półtora roku, cykl eliminacji do kolejnej wielkiej imprezy (MŚ, ME) to jedno, góra dwa domowe spotkania z hitowymi rywalami. Dorzućmy do tego ewentualny mecz decydujący o awansie (gdy klasa przeciwnika nie ma już przesadnego znaczenia) i wyjdzie na to, że w najlepszym wypadku raz na pół roku na Narodowym zasiądzie komplet widzów. W wariancie najgorszym (niekorzystne prestiżowo losowanie plus słabe wyniki – w sumie całkiem realne) możemy na taką okazję czekać latami.

/rys. Magdalena Jemielity/

       Trudno też liczyć, aby po ME zaczął na tym obiekcie grać jakiś warszawski klub. Legia swój stadion ma (nota bene też opłacony przez miasto, a więc tak naprawdę społeczeństwo stolicy) i w zupełności jej on wystarczy. Polonia za pół roku może równie dobrze zostać Mistrzem Polski, jak i przestać istnieć. A póki co, na swoje mecze przyciąga publikę w sile trzech tysięcy osób. Owszem, może się zdarzyć, że jakiś babilońsko bogaty szejk zechce zainwestować w, dajmy na to, Gwardię i za trzy lata będziemy mieli w Warszawie półfinał Ligi Mistrzów z Barceloną. Ale taki scenariusz to nawet w sarmackiej fantazji się nie mieści.

        Entuzjaści sugerują, że przecież nowoczesny stadion służyć może nie tylko ganianinie dwudziestu paru dorosłych facetów w krótkich portkach za piłką. Da się na nim także np. organizować koncerty. I wszystko fajnie. Tyle, że jakoś do tej pory trudno było odnieść wrażenie, że mamy – czy to w stolicy, czy w całym kraju – przesadne problemy z ich lokalizacją. A przede wszystkim, dinozaury z Metalliki i U2 – nic już nie mówiąc o Rolling Stonesach – wreszcie kiedyś skończą kariery. Zaś zmysłowa Shakira musiałaby chyba co miesiąc kręcić u nas swymi ponętnymi bioderkami, by nadać ekonomiczny sens istnieniu Stadionu Narodowego.

       Ha! – zakrzykną znów entuzjaści – a przestrzenie biurowe? No tak, rzecz niewątpliwie nieodzowna. Szkoda tylko, że biuro na SN nie wydaje się kuszącą perspektywą nawet dla PZPN. No i wreszcie, czy mógłby mi ktoś wytłumaczyć, dlaczego pan, pani, my wszyscy wyłożyliśmy półtora miliarda na jakieś przestrzenie biurowe?

      Swego czasu rozgorzała dość burzliwa dyskusja na temat osoby ewentualnego patrona naszej wspaniałej areny. Propozycje padały w zasadzie wyłącznie kuriozalne. Jedne mniej (Kazimierz Deyna), inne bardziej (Lech Kaczyński). A przecież tak naprawdę wybór jest banalnie oczywisty: Stadion Narodowy im. Rejenta Milczka. Czapkę przedam, pas zastawię, ale stadion sobie sprawię…

      A co z pozostałymi polskimi arenami ME? Z tych podpowiadanych przez rozsądek ostał się jeno Poznań. Dołączyły do niego Gdańsk i Wrocław. Dlaczego akurat one, skoro – przy wciąż nienajlepszej ofercie transportowej naszego kraju – logiczne zdawałoby się zgrupowanie rodzimej części turnieju na mniejszym obszarze? Cóż, złośliwcy i zwolennicy teorii spiskowych powiedzą, że są to miasta wyjątkowo bliskie miłościwie nam panującemu panu premierowi oraz człowiekowi numer dwa w rządzącej partii. Nie sądzę jednak, aby należało na siłę iść tym tropem. Najprawdopodobniej znów obudził się – czy kiedykolwiek zasnął? – duch sarmatyzmu. Że niby nie stać nas na stadion w Gdańsku? Ależ oczywiście, że stać, przecież stoi. Na ogół pusty. A że sponsoruje go PGE, spółka Skarbu Państwa? O tym też ciemnemu ludowi lepiej nie przypominać. Rozumiecie, panowie bracia (i panie siostry) – fortel taki.

      Na tym tle zupełnie przyzwoicie prezentuje się stadion wrocławski, na który przynajmniej ludzie chodzą. Znaczy byli do tej pory i na Adamku, i na Michaelu, i na obu meczach piłkarskiego Śląska też. Niestety, już we wrześniu netkulturowy czytelnik, imć Mirosław Sójkiewicz, alarmował w swym liście, że stadion to może i w dolnośląskiej stolicy stoi, ale z parkingami wokół jakby kruchawo. Po czym wytknął wrocławskim możnym, iż zachowują się iście po radziwiłłowsku. Znaczy dziwią się, że pospólstwo nie wierzy nawet wtedy, gdy im, szlachetnym, umyśli się kłamać.

      O ile dobrze pamiętam, na lekcjach historii w podstawówce uczą, że sarmackie rozpasanie doprowadziło do rozbiorów. Przewińmy trzy stulecia do przodu, a zobaczymy, że stadionowe rozpasanie też może doprowadzić do rozbiorów. Ściślej: do rozbiórki tychże stadionów, jak w Portugalii. W Grecji pewnie też by rozbierali, ale u nich to chyba już taki kryzys, że nie byłoby czym zapłacić rozbierającym. W 2012tym końca świata raczej nie będzie. Może być za to początek. Początek naszej drogi do niezbyt prestiżowego grona świnek, w którym to dość wygodnie rozsiadły się oba wspomniane wyżej państwa.

z-m-p

– – – – – – – – –
* – Nie tuż tuż, a tuż tusz dlatego, że tusz to prysznic, najlepiej zimny. Dokładnie taki warto sobie w kwestii EURO2012 zafundować. – z-m-p

– – – – – – – – – – – – – – – – –
Kolejne pozycje tego cyklu:
Euro tuż tusz (3) – Z-M-P: Dlaczego kobieta nie kopie?
Euro tuż tusz (2) – Z-M-P: Refundacja do decyzji PZPN
Euro tuż tusz (4) – Z-M-P: Ściana między nami