Dieter Breuers W imię trzech diabłów – trochę inna historia polowań na czarownice. tyt. oryg.: In drei Teufels Namen tłum.: Emilia Skowrońska Zakrzewo, Replika 2009       Wystarczy rozejrzeć się wokół, aby stwierdzić, iż dzisiejszy świat obfituje we wszelkiego rodzaju złośliwe demony i bestie. Swobodnie chodzą po ulicach, wygrzewają poselskie ławy, porywają krzyże, lub kury. W średniowiecznym bestiariuszu ich nie odnajdziemy, prędzej na niezbyt pożółkłych kartach „Faktu”, ale są. Sympatii bynajmniej nie budzą, a i z ciemnymi mocami, także mają raczej mało wspólnego. Szkoda w zasadzie o nich mówić, bowiem w gruncie rzeczy postacie to szare i do znudzenia zwyczajne.       Zdecydowanie inaczej sprawa się ma z przedstawicielami sił natury i ponadnaturalnych. Od wielu stuleci budzą wszelkiego rodzaju emocje. Kto z nas nie złorzeczył nigdy na złośliwe gnomy wyjadające ze spiżarki? […]

Jolanta Drużyńska, Stanisław M. Jankowski „Ucieczki specjalnego znaczenia” Rebis, Poznań 2011         Polacy, w przeciwieństwie np. do Włochów czy Anglików, nie mają własnej, obiektywnej historii społecznej. A byłoby to dzieło ogromnie interesujące. Ważne, ze wskazaniem nie tylko na wydarzenia oraz ich dramatis personae, lecz również na reakcje i zachowania ludzi czasów minionych. A to najtrudniejsza sprawa jak twierdził filozof i polihistor José Ortega y Gasset. Trzeba przekopywać się nie tylko przez setki pamiętników, wspomnień, relacji, ale także doniesień agencyjnych, kronik towarzyskich i sądowych a nawet utworów literackich. Fikcja literacka, ta zmyślona prawda często,  bowiem kieruje nas we właściwą stronę. A w pewnych warunkach np. przy istnieniu cenzury prewencyjnej lepiej wskazuje na społeczny odbiór rzeczywistości, na styl myślenia i radzenia sobie z utrudnieniami codziennego życia. Prawdę mówiąc istnieje zalążek polskiej […]